Chưa thích nghi với môi trường mới, thay đổi sinh hoạt, biến động tâm sinh lý lứa tuổi,… có nhiều lý do tạo ra hội chứng “trẻ sợ đến trường”. Cha mẹ cần tìm hiểu nguyên nhân và hỗ trợ, đồng hành cùng trẻ vượt qua.

Sợ đến trường là hội chứng của nhiều trẻ, đặc biệt trẻ trong độ tuổi từ mẫu giáo đến tiểu học. Hội chứng này thường có những biểu hiện như nôn ói, đái dầm, rối loạn giấc ngủ, đau nhiều nơi không rõ nguyên nhân, tức ngực, khó thở giống như cảm cúm. Dưới đây là những tình huống thực tế mà các phụ huynh đã nêu ra tại buổi nói chuyện chuyên đề Làm gì để trẻ thích đi học tại Nhà thiếu nhi quận 1 vừa diễn ra. Chuyên gia tư vấn tâm lý Võ Thị Minh Huệ đã giúp các phụ huynh giải quyết những thắc mắc này.

Sợ trường lớp đến mức nôn ói

. Tình huống: Con tôi đang học lớp 2, bốn tháng nay cháu rất sợ đi học. Cứ mỗi sáng thứ Hai hằng tuần là cháu hay bị khó thở, than tức ngực và mệt đừ không dậy nổi. Mỗi lần đưa cháu đi học là cả nhà ồn ào cả lên vì tiếng khóc không dứt của cháu. Tình trạng này giảm dần đến thứ Sáu thì cháu vui vẻ trở lại. Sau đó, đến ngày thứ Hai thì điệp khúc mệt mỏi đó lại bắt đầu.

+ Chuyên gia tâm lý Võ Thị Minh Huệ: Hiện nay môi trường giáo dục tại nhà trường chưa hoàn toàn giúp trẻ “mỗi ngày đến trường là một ngày vui”. Do vậy, phụ huynh cần giúp trẻ có hứng thú trong học tập. Để “giảm sốc” ngày đầu tuần, ngay từ chiều Chủ nhật, người nhà nên gợi ý nói chuyện với con về bạn bè, trường lớp và cho con đi ngủ sớm. Lưu ý là trong cuộc nói chuyện cần nói với con những điều thú vị về bạn bè và thầy cô đang chờ cháu ở trường. Tuyệt đối tránh kiểu nói đem nhà trường ra đe dọa trẻ như “nếu con không ngoan mẹ sẽ méc cô giáo”, “con mà hư thì mẹ sẽ cho con đi học”…


Con tôi bốn tuổi, cháu đang đi mẫu giáo. Gần đây, trước khi đi học là cháu hay bị nôn, kêu đau bụng. Ngày nào cháu cũng nôn từ một đến hai lần, chưa ăn gì cũng nôn. Tôi đã cho cháu đi khám, bác sĩ bảo cháu bình thường. Những ngày nghỉ ở nhà thì cháu chơi rất vui vẻ và không bị nôn nhưng nhắc đến việc đi học là cháu lại ho, nôn và kêu đau bụng. Tôi thấy các cô ở trường vẫn nhiệt tình, vui vẻ với cháu. Tôi chỉ lo mỗi một điều là cháu ăn hơi chậm và ăn miếng nhỏ so với các bạn (cô thường giục ăn nhanh). Không biết có phải vì nguyên nhân này mà cháu không chịu đi học?

+ Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ không muốn đi học. Hiện tượng ho, nôn ói và đau bụng có thể là phản ứng của cơ thể khi cháu nghĩ đến trường lớp và lo sợ. Có thể cháu chưa thích nghi với trường lớp, bạn bè. Trẻ chưa kịp chuẩn bị tốt cho việc đi học thường gặp khó khăn khi tới trường. Nhiều khi vì cháu ăn không kịp, cô giáo dọa, nạt, hối thúc cũng khiến cho cháu sợ. Bố mẹ cần chuẩn bị cho con thể lực và tâm lý tốt để trẻ hòa đồng với các bạn. Cháu cần thích nghi với thức ăn ở trường: khẩu vị, món ăn vừa với khả năng nhai của cháu.

Sợ đi học vì không biết tự làm vệ sinh

Con tôi đang học lớp 1. Ngày nào đi học cháu cũng khóc lóc xin mẹ cho ở nhà. Tôi tìm hiểu thì biết cháu sợ đi vệ sinh ở trường vì mỗi khi đi “nặng” thì không tự lau chùi được (lúc cháu học mẫu giáo thì có cô giáo làm giúp việc này). Tôi có tập cho cháu tự làm vệ sinh nhưng cháu vẫn không hợp tác.

+ Trẻ quen với sự chăm sóc của gia đình và cô giáo mẫu giáo nên vào lớp 1 sẽ gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt, nhiều trẻ sợ đụng tay vào chất thải của chính mình. Vì vậy, khi đến trường cháu sợ không ai giúp mình. Cháu cũng cố nín và như thế sẽ rất khó chịu và nơm nớp sợ chẳng may “ra quần” bị cô giáo phạt và bạn bè chê cười. Nên tập cho cháu thói quen đi “nặng” sáng hoặc tối ở nhà. Đồng thời, tập cháu rửa, lau khô. Hiện có loại giấy ướt thơm dành cho em bé, mua cho cháu mang đi. Hãy nói với cháu rằng không có ai sinh ra đã biết tự làm vệ sinh cá nhân. Ngược lại, cũng không có ai bắt người khác phải làm việc đó giúp mình cho đến lớn cả.

Con tôi đang học lớp 6. Những năm tiểu học cháu đi học bình thường, học giỏi. Bỗng dưng gần một năm nay cháu không thích đi học. Tìm hiểu thì được biết cháu có rất ít bạn bè chơi cùng. Giờ ra chơi chỉ ngồi một chỗ. Con tôi đang gặp phải vấn đề gì chăng? Có cách nào giúp con tôi thích đi học trở lại?

+ Lớp 6 là lớp đầu cấp, có thay đổi lớn trong môi trường học. Trẻ phải tự học nhiều hơn thời tiểu học. Nhiều môn học, nhiều thầy cô, nhiều yêu cầu khác nên trẻ khó thích nghi. Bản thân trẻ ở tuổi 11, 12 đang bước vào tuổi dậy thì nên có nhiều thay đổi. Trẻ lo lắng và quan tâm nhiều vấn đề khác nhau. Trẻ đang vừa muốn lớn để mau trở thành người lớn và cũng muốn “đứng yên” để mãi mãi là một đứa trẻ. Gia đình cần nói chuyện nhiều hơn với con, với cô giáo để tìm ra những khó khăn của con và giúp cháu vượt qua.[justify]

Tôi từng sốc vì con sợ đi học Ở cấp mầm non, tôi không cho cháu học chữ, cũng không cho học thêm. Khi cháu chuẩn bị vào lớp 1, để cháu làm quen với trường học mới, tôi cho cháu học hè bán trú tại trường sẽ học. Ngày đầu tiên đến trường, cháu vui lắm. Chiều đến đón cháu, tôi hỏi chuyện, cháu trả lời có vẻ miễn cưỡng, tôi thấy lo lo. Sang ngày thứ hai, cháu có vẻ buồn buồn, tuy vẫn vào lớp. Đến ngày thứ ba, cháu vẫn mang cặp sách, leo lên xe nhưng khi đến cổng trường, cháu không chịu xuống xe! Tôi nói cỡ nào cháu cũng ngồi lì. Tôi phải dắt cháu vào trường, nhờ chú bảo vệ đưa vào lớp. Cháu không chịu đi, cứ đứng lì một chỗ. Tôi đứng chờ một lúc rồi phải đi làm. Chạy được một đoạn, tôi quay lại trường kiểm tra. Chàng ta vẫn đứng ngay sân trường, ôm góc cột, cặp sách nằm dưới chân! Vừa may cô hiệu trưởng bước ra. Cô bảo tôi cứ chở cháu về, nói chuyện với cháu rồi bữa khác hẵng đi học. Tôi xin nghỉ việc buổi sáng rồi chở cháu ra Công viên Tao Đàn. Tôi cho cháu chơi thoải mái và lựa lời nói chuyện với con. Nguyên nhân cháu không thích học là bị viết bài (tập viết chữ cái). Thì ra lâu nay ở mẫu giáo cháu có viết nhưng chỉ là trò chơi, giờ phải ngồi ngay ngắn, không được nói chuyện, không được chơi trò chơi nên chán, không muốn đi học. Giải thích cho cháu biết tiểu học phải khác mầm non, cháu hứa là sẽ đi học đàng hoàng, học giỏi. Tôi cũng hứa cháu ngoan, học giỏi sẽ được đi công viên, được thưởng. Vậy là hôm sau cháu vào lớp với tâm trạng thoải mái. Có một điều là cháu rất sợ viết chữ. Mà bài tập luyện chữ thường phải viết cả trang. Bảo cháu viết bài là cả một cực hình. Nếu kéo dài tình trạng này, cháu sẽ ngán. Tôi nói chuyện với cô giáo, đề nghị cho cháu viết ít lại. Thay vì viết cả dòng, cháu chỉ cần viết từ một đến hai chữ. Cô giáo cũng đồng ý, dần dần cháu đã có hứng thú học. Và con tôi đã vượt qua nỗi “sợ học” như thế đó… THANH TRANG Trẻ ở độ tuổi mẫu giáo và tiểu học rơi vào hội chứng sợ trường lớp đa phần do sợ phải xa cách cha mẹ, sợ không an toàn. Do đó, để con có hứng thú với việc đi học, ngay từ nhỏ (khoảng sáu tháng), cha mẹ phải tách trẻ ra khỏi mình theo một lịch trình điều độ và tăng dần về mặt thời gian. Nên tạo khoảng không gian và thời gian để trẻ tự “chiến đấu” một mình trong sự quan sát từ xa của gia đình để trẻ có tính tự lập. Nếu o bế con quá, trẻ sẽ có sự so sánh môi trường ở nhà và ở trường. Ấn tượng lần đầu tiên khi trẻ xa cha mẹ để đi nhà trẻ có phần quyết định việc về lâu dài trẻ có thích đến trường hay không. Chuyên gia tâm lý VÕ THỊ MINH HUỆ